Fundamentalistische ideologieën gedragen zich als mentale parasieten
Met mate, kunnen religieuze en spirituele gewoonten geweldig zijn voor iemands leven en mentaal welzijn. Maar religieus fundamentalisme – dat verwijst naar het geloof in de absolute autoriteit van een religieuze tekst of leider – is bijna nooit goed voor een individu. Dit komt voornamelijk doordat fundamentalisme elke logische redenering of wetenschappelijk bewijs dat de geschriften in twijfel trekt, ontmoedigt, waardoor het onaangepast blijft.
Fundamentalistische ideologieën kunnen worden gezien als mentale parasieten. Een parasiet doodt de gastheer die hij bewoont meestal niet, omdat hij er zeer afhankelijk van is om te overleven. In plaats daarvan voedt het zich ermee en verandert het de standpunten van de gastheer op manieren die zijn eigen bestaan ten goede komen. Door te begrijpen hoe fundamentalistische ideologieën functioneren en in de hersenen worden weergegeven met behulp van deze analogie, kunnen we beginnen te begrijpen hoe we ons ertegen kunnen behoeden, en mogelijk, hoe we iemand kunnen rehabiliteren die een ideologische hersenspoeling hebben ondergaan waarbij het vermogen om kritisch of onafhankelijk te denken is vermindert.
Hoe religieuze ideologieën zich verspreiden
Vergelijkbaar met hoe organismen en genen strijden om te overleven in hun milieu of systeem, zo strijden ook in het brein een pool van ideeën om te overleven. Ideeën zijn als zelf replicerende mentale parasieten die zich d.m.v. cultuur verspreiden. We zijn allemaal bekend met vele soorten denkwijzen, inclusief de verschillende gebruiken, mythen en trends die onderdeel zijn geworden van onze samenleving.
Mentale parasieten verspreiden zich door het gedrag dat ze bij hun gastheren produceren, waardoor ze van het ene brein naar het andere kunnen worden overgedragen. Zoals een religie – die ervoor zorgt dat generatie op generatie, haar inwoners haar rituelen beoefenen en haar overtuigingen uitspreken. Succesvolle ideeën zijn die ideeën, die zich het beste kunnen verspreiden, terwijl ideeën die zichzelf niet kunnen reproduceren, uitsterven. Op deze manier blijven sommige religieuze ideologieën bestaan, terwijl andere in de vergetelheid raken.
Het is gemakkelijk in te zien waarom religie zich snel door culturen verspreidde toen deze eenmaal opkwam. Toen mensen het cognitieve vermogen kregen om te redeneren en plannen te maken voor de toekomst, werden ze zich bewust van hun eigen sterfelijkheid. Het besef dat uzelf en al uw dierbaren op een dag zullen sterven, is van nature beangstigend, en deze existentiële angst vormde het perfecte toneel voor angstverminderende ideeën, zoals ideeën die een nooit eindigend hiernamaals bieden. Maar religies zijn complexe ideeën, en de psychologische effecten die ze op de geest hebben, gaan verder dan alleen het verlichten van angst voor de dood.
In wezen zijn de hersenen een biologische computer, en een ideologie is een reeks gecodeerde instructies, of ‘culturele software’, die op de hardware van de hersenen wordt uitgevoerd. In dit opzicht zijn het vaak niet de hersenen die de geest beheersen, maar de denkpatronen waaruit de geest bestaat. Dit is vooral het geval wanneer de ideologische denkwijze een religie is met een veroordelende god.
Religies muteren
Net als genen, ondergaat een ideologie die wordt overgedragen van de ene groep naar de andere – mutaties. Als gevolg hiervan worden verschillende versies van dat geloofssysteem geproduceerd, die verschillende soorten gedrag genereren. Als zodanig zijn er vaak goede en slechte varianten van een bepaalde religie. Er zijn bijvoorbeeld gematigde versies van het christendom of islam die kwaliteiten promoten als gemeenschapsgevoel en een morele code die ethisch gedrag bevorderen. Deze ideeën kunnen gunstig zijn voor het gastorganisme, d.w.z. de religieus praktiserende persoon. Tegelijkertijd zijn er schadelijke varianten van de islam en het christendom – met name de rigide fundamentalistische versies – die ervoor zorgen dat de gastgeest informatie op een bevooroordeelde manier verwerkt, irrationeel denkt en waanvoorstellingen ontwikkeld.
Als je een god bedenkt, dan is het meest belangrijke te claimen dat het volledig logisch is dat god onzichtbaar, onhoorbaar, onmerkbaar is. Anders worden mensen sceptisch als het nergens verschijnt, zwijgt, en niets doet.
Ideologische virussen en mentale parasieten
Er zijn verschillende soorten virussen en parasieten. Terwijl besmettelijke biologische virussen zichzelf in levende cellen vermenigvuldigen, zijn computervirussen vernietigende stukjes code die zichzelf in bestaande programma’s invoegen en de acties van die programma’s veranderen. Een bijzonder akelig type computervirus dat voor replicatie afhankelijk is van mensen, is bekend als “Trojaans paard”, en vermomt zichzelf als iets nuttigs of interessants om individuen over te halen het te downloaden en te verspreiden. Evenzo vermomt een schadelijke ideologie zichzelf als iets nuttigs om zich in de hersenen van een individu te nestelen, zodat het hen kan instrueren en zich gedraagt op een manier dat het zichzelf als mentale virus overbrengt op anderen. Het vermogen van parasieten om het gedrag van gastheren te wijzigen op manieren die hun eigen ‘fitheid’ vergroten.
We weten ook dat religieus fundamentalisme verband houdt met ontkenning van de wetenschap wat gelijk staat aan het ontkennen van objectieve waarheid en tastbaar bewijs. Met andere woorden, de ontkenning van de werkelijkheid. Fundamentalisme bevordert niet alleen waanideeën, het ontmoedigt volgers ook om zichzelf open te stellen aan andere ideeën, om zodoende de waanideeën beschermen die essentieel zijn voor de ideologie.
Als we de samenleving willen beschermen tegen de schade van fundamentalistische ideologieën, moeten we anders gaan nadenken over hoe ze in de hersenen functioneren. Een ideologie met de neiging haar gastheer te schaden in een poging zichzelf te vermenigvuldigen, geeft haar alle eigenschappen van een parasitair virus, en om zich tegen zo’n geloofssysteem te verdedigen, moet het als geheel worden begrepen. Wanneer een fundamentalistische ideologie een gastbrein bewoont, heeft de geest van het organisme niet langer de volledige controle. De ideologie controleert haar gedrag en gedachten om zichzelf te propageren en haar voortbestaan in stand te houden.
Deze analogie zou moeten bijdragen, hersenspoeling om te keren en de cognitieve functie te herstellen op gebieden als analytisch onderzoek, logisch redeneren en ontrafelen.